جنوب استان کرمان از مناطق مهم کشاورزی کشور بخصوص کشت های گلخانه ای و تولید محصولات نوبرانه در طول پاییز، زمستان تا بهار می باشد که مورد حمله آفات و بیماری های مختلفی از جمله کنه مذکور قرار می گیرند. این کنه در ایران برای اولین بار در سال ۱۳۸۰ از منطقه جیرفت توسط دکتر نامور و همکاران گزارش گردید. آفت مذکور دارای دامنه میزبانی وسیعی است و تاکنون خسارت آن روی بیش از ۶۰ خانواده گیاهی ازجمله گیاهان زینتی،زراعی، باغی و سبزیجات گزارش‌شده است. در جنوب استان کرمان این کنه به خیار، سیب‌زمینی، فلفل، توت‌فرنگی،کلم،گوجه‌فرنگی، بادمجان، لوبیا، هندوانه… حمله می‌کند. به‌عبارت‌دیگر یکی از خسارت‌زا‌ترین کنه‌هایی است که در طول فصل زراعی فعال هست گرچه شرایط مرطوب و خنک را بیشتر ترجیح می‌دهد.
به قلم دکتر ذبیح‌الله اعظمی استادیار بخش گیاهپزشکی دانشکده کشاورزی دانشگاه جیرفت
مطلب فوق در جراید جنوب استان کرمان منتشر شده است
جنوب استان کرمان از مناطق مهم کشاورزی کشور بخصوص کشت های گلخانه ای و تولید محصولات نوبرانه در طول پاییز، زمستان تا بهار می باشد که مورد حمله آفات و بیماری های مختلفی از جمله کنه مذکور قرار می گیرند. این کنه در ایران برای اولین بار در سال ۱۳۸۰ از منطقه جیرفت توسط دکتر نامور و همکاران گزارش گردید. آفت مذکور دارای دامنه میزبانی وسیعی است و تاکنون خسارت آن روی بیش از ۶۰ خانواده گیاهی ازجمله گیاهان زینتی،زراعی، باغی و سبزیجات گزارش‌شده است. در جنوب استان کرمان این کنه به خیار، سیب‌زمینی، فلفل، توت‌فرنگی،کلم،گوجه‌فرنگی، بادمجان، لوبیا، هندوانه… حمله می‌کند. به‌عبارت‌دیگر یکی از خسارت‌زا‌ترین کنه‌هایی است که در طول فصل زراعی فعال هست گرچه شرایط مرطوب و خنک را بیشتر ترجیح می‌دهد.
علائم خسارت و تشخیص:
علائم خسارت این کنه روی گیاهان مختلف تقریباً شبیه به هم است به‌عنوان‌مثال روی خیار، سطح بالایی برگ‌های آلوده سبز خیلی تیره (تصویر الف) و غیرطبیعی بوده و برگ‌ها کوچک و لبه آن‌ها کمی به سمت پشت برمی‌گردد و پشت برگ‌ها دقیقاً حالت برنزه و نقره‌ای (تصویر ب) دارد که در مقایسه با یک برگ سالم به‌راحتی می‌توان آن را تشخیص داد. معمولا اغلب کارشناسان کشاورزی علایم مذکور را با علایم بیماری های ویروسی اشتباه می گیرند. این کنه بافت‌های گیاهی نرم و آبدار و جوانه انتهایی را بیشتر موردحمله قرار می‌دهد و در صورت شدت برگ‌ها کوچک و جمع شده و رشد گیاه متوقف می‌گردد که به‌اصطلاح کشاورزان جوانه خیار کور می‌شود.
علایم این کنه روی توت‌فرنگی بوته‌ها کوچک مانده و برگ‌ها چروکیده شده و پشت آن‌ها برنزه و نقره‌ای می‌گردد. روی فلفل برگ‌های ریز شده و به پشت لوله شده و پشت برگ نقره‌ای و براق می‌شود. علائم آن روی سیب‌زمینی به‌صورت براق و نقره‌ای شدن پشت برگ‌ها بوده و در صورت آلودگی شدید می‌تواند عملکرد آن را تا نصف کاهش دهد. همان‌طور که اشاره شد کنه نقره‌ای در شرایط آب و هوای گرمسیر تا نیمه گرمسیر فعال بوده و در درجه حرارت بین ۱۳ تا ۳۰ درجه به‌خوبی فعالیت می‌کند اما ۲۵ درجه سلسیوس به‌اضافه رطوبت بالا بهترین شرایط برای ان هست. کنه نقره‌ای یا زرد دارای دو جفت‌پا و سرعت تولیدمثل بسیار بالایی دارد و قادر است مدت کمتر از یک هفته دوره زندگی خود را تکمیل کند به همین دلیل یکی از خطرناک‌ترین و خسارت زا ترین آفات در گلخانه‌ها و مزارع محسوب می‌شود. همچنین از عوامل مهم در نقل‌وانتقال و پراکندگی این کنه، باد، مگس سفید گلخانه و کارگران مزرعه می‌باشند که در برنامه مدیریت کنترل آن باید به موارد فوق نیز توجه شود.
روش‌های پیشگیری و کنترل:
مدیریت کنترل کنه نقره‌ای یا گرمسیری به دلیل سرعت زادوولد بالای آن بخصوص در پشت برگ‌ها بسیار مشکل است اما روش‌های کاربردی به شرح ذیل هست:
۱-جمع‌آوری و از بین بردن برگ‌ها و بوته‌های آلوده و رعایت بهداشت زراعی در گلخانه بخصوص اندام‌های گیاهی هرس شده.
۲-دفع علف‌های هرز میزبان این کنه مانند سلمه تره و تاج‌خروس و … در گلخانه‌ها و مزارع در پیشگیری و کنترل کنه نقره‌ای مؤثر است.
۳-مبارزه با مگس سفید گلخانه که نقش مهمی در نقل‌وانتقال و جابجایی این کنه دارد در دستور کار مدیریت مزرعه قرار گیرد.
۴- استفاده از کنه‌کش‌های اختصاصی و به‌ویژه از سموم تخم کش و پوره کش در برنامه مدیریت این کنه شامل: اوبرون (اسپیرومسیفن)، اینویدور (اسپیرودایکلوفن)، باروک، سن مایت، نیسرون (هگزی تیازوکس)، ارتوس سوپر (فن پیروکسی میت) و ماتادور (فنازاکویین) قابل توصیه بوده و سم‌پاشی سطح زیر برگ‌ها در میزان موفقیت کنترل این کنه اهمیت ویژه دارد. شایان‌ذکر است که بر اساس آخرین دستاوردهای علمی کاربرد ترکیبات حشره کش-کنه‌کش مخلوط غیرقابل توصیه هست. نکته مهم دیگر اینکه در مبارزه با این کنه می‌بایست حتماً از کنه‌کش اختصاصی و مؤثر روی یک مرحله خاص زندگی کنه مثلا فقط تخم کش و یا پوره کش استفاده گردد. ضمناً تعدادی کنه‌کش جدید در مراکز تحقیقاتی در حال بررسی‌اند و در صورت موفقیت و مؤثر بودن معرفی خواهند شد.
دریافت فایل مقاله: کنه نقره ای یا کنه پهن و یا گرمسیری
نظرات